Zamknęłam książkę ze zdumieniem. Właściwie to zdumienie odczuwałam podczas całego procesu: lektury połączonej z oglądaniem.
No ale dlaczego?
Bo spotkałam się z czymś, z czym do tej pory nie miałam styczności. Nie chodzi tutaj o komiks jako ogólnie gatunek, bo ten znam (słabo, ale znam). Nie chodzi też o komiksową autobiografię, jak u Marjane Satrapi. Do licha, to niezwykłe połączenie obrazów i słów, ilustrujące... (tu się zakałapućkałam, bo mi zabrakło słów), no właśnie, co?
Życie autorki, jej dzieciństwo i młodość.
Jej relacje z rodzicami, zwłaszcza z ojcem.
Poszukiwanie własnej tożsamości - różnymi drogami, ścieżkami, obrazami.
Alison rozsuwała mi przed oczami panoramy (rozdziały), kilka, za każdym razem inne, utkane z jej słów, rysunków, fragmentów książek, fotografii, notatek policyjnych, listów, pamiętnika, rozmów telefonicznych i wspomnień. W każdej dochodziło do głosu coś innego, rzucając nowe światło na to, co zdążyłam już poznać. Nowa kosteczka dołożona do już leżącego domina.
Czego się dowiedziałam?
Tego, jak poznali się rodzice Alison, pobrali się, zamieszkali razem. Urodziła się Alison, a potem jej dwaj bracia. Ojciec pracował w domu pogrzebowym (rodzinny interes), poza tym uczył angielskiego w lokalnym liceum. Alison w kolejnych odsłonach mówi a to o zatrważającym chłodzie, jaki panował w jej domu, a to o swoich problemach psychologicznych (nerwica natręctw), a to o lekturach, które czyta pod wpływem ojca, a to o jego śmierci, a to o budzeniu się lesbijskiej samoświadomości, a to o skłonnościach ojca do młodych mężczyzn.
Autorka jeździ po swoim życiu w tę i z powrotem, jak wałkiem po ścianie, tyle że wałek zamalowuje, a ona odsłania, coraz bardziej, te wszystkie szczegóły, te drobiazgi, które ją ukształtowały.
To było naprawdę niezwykłe doświadczenie, wyższy poziom komiksu, którego jeszcze nie miałam okazji poznać. Przy czym wciąż nie umiem opędzić się od wrażenia, że mnóstwo mi umknęło, że nie wszystko zrozumiałam, nie ogarnęłam, że za głupia jestem. To wyjątkowo onieśmielająca i wyjątkowo osobista powieść graficzna.
Z pewnością nadaje się do ponownego czytania i do ponownego pisania o niej, choćby o nawiązaniach literackich, których jest cała masa. Może kiedyś.
"Fun Home. Tragikomiks rodzinny" Alison Bechdel, tłum. Wojciech Szot, Sebastian Buła, wydawca: Timof i cisi wspólnicy, współwydawca: Abiekt.pl, Warszawa 2010.
Dla mnie ta powieść graficzna jest troszeczkę przegadana. Komiks powinien przede wszystkim opowiadać historię poprzez rysunek. Jeżeli podobał Ci się "Fun Home", to polecam też "Pod kołderką".
OdpowiedzUsuńMam "Pod śnieżną kołderką", mam.
OdpowiedzUsuńhttp://mcagnes.blogspot.com/2012/01/stosik-komiksowy.html
Czy ja wiem, czy przegadana? Tematyka wymusza użycie większej słów. Tematyka trudna i skomplikowana...
A to przegadana w sensie, że za dużo tekstu. No może faktycznie, słowa stanowiące cały kadr mogą wydawać się "przegadane". Ale same ilustracje były tak wymowne, dosłownie odzwierciedlające tekst, kiedy w innych komiksach, jak pisałam u siebie, tekst jest raczej uzupełnieniem kadru, a nie jego opisem. W "Fun Home" mam wrażenie, że ilość i charakter tekstu równoważy się z ilustracjami, tu nie ma hierarchii, co jest ważniejsze, co jest dla czego uzupełnieniem.
OdpowiedzUsuńCo do ogólnych wrażeń, jak szłam na zajęcia, tuż po zamknięciu komiksu (tak się złożyło, że możliwość przeczytania lektury miałam dopiero tuż przed zajęciami), to starałam się w głowie wytworzyć jakieś konkretne stanowisko: czy komiks mi się spodobał?, co ja właściwie o nim sądzę? Było mi bardzo trudno, bo wrażenia po lekturze były niejednoznaczne.
Niejednoznaczne - o tak. Głowa pęcznieje od wrażeń, trudno je sobie poukładać. Ten komiks przeczytam jeszcze raz, na pewno.
UsuńTak odrobinę na marginesie - bardzo ciekawa jestem, jak wyglądają zajęcia, na których omawia się komiks. Przemyć mnie kiedyś! ;)
Bardzo fajnie napisany artykuł. Jestem pod wrażeniem.
OdpowiedzUsuń