"Totalnie nie nostalgia - memuar" Wanda Hagedorn, Jacek Frąś

Znajduję w sieci piękne recenzje "Totalnie nie nostalgii" ze zdaniami okrąglutkimi jak paciorki, płynnymi i takimi trafnymi. I szlag mnie trafia, bo ja tak nie potrafię. Mogę za to przekazać, jak wielu doświadczyłam emocji podczas czytania tego komiksu.
Autorka pisze bowiem z tak obezwładniającą szczerością, że moja własna pamięć zaczęła się budzić i wygrzebywać jakieś okruchy wspomnień, niekoniecznie miłych. Tak bowiem mamy, że to, co nieprzyjemne, zapominamy, wymazujemy i zabijamy deskami. To naturalne i zdrowe (Kir Bułyczow popełnił kiedyś opowiadanie na temat tego zjawiska, poleciłabym, ale nie pamiętam tytułu, na pewno z Guslaru). Wanda Hagedorn, a właściwie młoda Wandziulka, odmyka te klapki w pamięci. Uwiera to czasami w duszę. Czasem zaś pomaga zrozumieć samą siebie sprzed wielu lat. Nieodmiennie jednak mocno porusza.


Wanda Hagedorn napisała powieść o sobie. Sięgnęła głęboko w przeszłość i w siebie, by pokazać życie w Polsce w czasach PRL-u. Przede wszystkim swoje i swojej rodziny, symbole epoki przewijają się gdzieś w tle, nie dominując całości - i bardzo dobrze.
Trudna była droga Wandy, z ojcem podnoszącym rękę na matkę, z babcią chorą na Alzheimera, z lepkimi łapami mężczyzn myślących, że im wolno. Autorka nie skupia się tylko na tych negatywach, a gdzieżby! Wanda ma przyjaciół, silne wsparcie ze strony sióstr (hm, w siostrzanym związku odnajduje więcej, niż się spodziewałam, dużo więcej). W miarę dorastania odnajduje też siebie.
Znakomite są portrety postaci  w powieści - są tak wnikliwe, nieco zdystansowane, a jednocześnie czułe. Jest humor i ciepłe spojrzenie na świat, jest też okrucieństwo i podłość. Jak w życiu.


Nie mogę się oprzeć, by nie porównać "Totalnie nie nostalgii" do "Fun home" - wiecie, mimo, że czytam komiksy, to i tak nie jestem w nich mocno oblatana. Toteż jak już wyłapię jakieś odniesienia, cieszę się jak dziecko. Co wychodzi z porównania? Merytorycznie oba są świetne. Jednak, już abstrahując od tego, że "Totalnie nie nostalgia" jest nasza, polska, swojska, to z niej emanuje wręcz aura spokoju, pogodzenia się z życiem, z sobą. Zen. Alison Bechdel wciąż jest rozedrgana i niespokojna, Wanda Hagedorn to przy niej kwiat lotosu na tafli jeziora. Nie ukrywam, że bardziej mi to odpowiada.

Rysunki Jacka Frąsia są... hm. Panie Jacku - może będzie pan to czytał - bardzo przepraszam, ale nie wiem, jakie są te pana rysunki. Historia Wandy tak mnie wciągnęła, ba, zagarnęła bez reszty, że wizualnie komiks w mojej głowie wygląda tak:

Niepojęte. Muszę po prostu przeczytać raz jeszcze, żeby się wypowiedzieć, ale nie teraz, jeszcze nie teraz. Uzupełnię wtedy ten wpis.

"Totalnie nie nostalgia" zrobiła na mnie olbrzymie wrażenie. Tym większe, że czytałam to przy szpitalnym łóżku córki, mamrocząc pod nosem "Wojtku, ech, Wojtku, cóżeś ty uczynił" (Wojciech Szot wysłał mi książkę). Ostatecznie okazało się, że dobrze uczynił, memuar tak zaprzątnął moją uwagę przez parę godzin, że przez ten czas oderwałam się trochę od myśli o zdrowiu dziecka, a gorzkie i żrące to były myśli. Dlatego dziękuję bardzo, Wojtku, za powieść.

Mam szczerą nadzieję, że komiks odniesie sukces, bo zasługuje; chciałabym, żeby ruszył w świat.

"Totalnie nie nostalgia" scenariusz Wanda Hagedorn, rysunki Jacek Frąś, Kultura Gniewu, Wydawnictwo Komiksowe, Warszawa 2017.