"Księga Etty" Meg Elison

 Ustrzegła się autorka przed klątwą drugiego tomu (często drugie tomy trylogii są nijakim połączeniem błyskotliwego początku i spektakularnego zakończenia), przenosząc akcję tej powieści do przodu o kilka pokoleń. Współmieszkańcy Etty wciąż pamiętają Bezimienną Akuszerkę, szanują ją jako jedną z założycielek osady Nowhere, żyją starając się podtrzymać populację, opiekując się ciężarnymi dziećmi i matkami. Próbują też wyjść nieco poza swoją osadę, ale to akurat jest trudne. Ludzkość bowiem zbiła się w małe grupki i żyje według zasad ustalonych przez te grupki. To może być matriarchat, to mogą być rządy siły i terroru oparte na niewolnictwie, są też roje wzorowane na pszczołach. Jedno jest pewne -  na ziemi wciąż jest niebezpiecznie, a kobiety wciąż są szczególnie narażone na krzywdy, na przykład na "cięcie", czyli obrzezanie. Okrutna praktyka okaleczania kobiet, wciąż obecna w pewnych społecznościach, choć mamy już XXI wiek, pojawia się także w tym powieściowym świecie przyszłości.

Etta jest młodą czarnoskórą kobietą, która nie chce poświęcić się macierzyństwu, wybiera drogę szabrownictwa, wolnych wędrówek, polowania na dziką zwierzynę. Wracając co jakiś czas do Nowhere przyprowadza ze sobą kobiety, dziewczęta i małe dziewczynki, uwolnione z łap handlarzy niewolników. Etta, żeby przeżyć, na czas wędrówki staje się mężczyzną Eddym (doświadczenia Bezimiennej Akuszerki nie poszły na marne).  Eddy może wędrować, prowadzić negocjacje, handlować - na przykład w Lwem z Estiel, którego wszyscy się boją. 

Mogłoby się wydawać że "Księga Etty" to postapokaliptyczno-awanturnicza powieść akcji, gdzie relacjonowana jest wędrówka Etty/Eddiego i jej/jego przygody (a jest ich naprawdę co niemiara) w zdziczałym świecie. Niekoniecznie. To bardziej przegląd kierunków, w jakich podążają ludzie i grupy ludzi w obliczu krańca świata. Mamy tu bogate podłoże do przemyśleń, jak religia czy też charyzma silnego przywódcy potrafią wypaczyć drogę, jaką powinno podążać społeczeństwo, by się rozwijać. Trochę to przerażające.

Drugim ważnym tematem w tej powieści jest kwestia tożsamości, także płciowej. Nie chodzi o żadne prowokacyjne gierki. Autorka przyjrzała się to porządnie problemom ludzi, którym w tym dziwnym świecie jest niezwykle trudno odnaleźć i zrozumieć samych siebie.

"Księga Etty" to ciekawa powieść, wyrażająca całkiem współczesne problemy i niepokoje w futurystycznej wizji przyszłości.

Za możliwość zapoznania się z książką dziękuję wydawnictwu Rebis.

 "Księga Etty" Meg Elison, tom drugi "Drogi donikąd", tłumaczyła Maria Smulewska, Rebis, Poznań 2021.