"Różany eter" Julia Gambrot

Dałam się skusić notce wydawniczej mówiącej, że "miłość, medycyna i fascynująca podróż w czasy belle époque". Lubię bowiem medycynę w książkach, lubię belle époque, a i miłość, dobrze napisaną, przeczytam z chęcią.

Róża Zimmerman, sierota wychowana w klasztorze, właśnie zaczyna studia medyczne w mieście nad Odrą. To pierwszy rok, kiedy kobiety mogą kształcić się na lekarzy i niektórzy z wykładowców jeszcze nie przyjęli tego do wiadomości. Tak jak i inni studenci. Róża nie czuje się jednak samotna, ma dwie koleżanki na roku, uczy się pilnie, chodzi na wykłady i ćwiczenia, przeprowadza sekcje żab i udaje jej się to wszystko ogarniać. Jednocześnie nawiązuje nowe znajomości, flirtuje, no i cały czas próbuje zdobyć jakieś wiadomości o rodzinie: dano zmarłej matce i ojcu, który podrzucił ją na próg sierocińca. Do tego dziewczę pomaga potrzebującym jak dobra samarytanka, a także obserwuje (trochę ze zgrozą) przypadki tajemniczych śmierci wśród bezdomnych.

Jak widać, sporo się zmieściło na tych ponad pięciuset stronach, jeśli chodzi o ilość. A jak z jakością? Otóż tu jest gorzej. To jednocześnie dobra i zła książka

Co jest dobre?
Z pewnością to, że główna bohaterka jest osobą przecierającą nowe ścieżki. Bycie jedną z PIERWSZYCH studentek medycyny to nie byle co! Na uwagę zasługują też fachowe opisy aktualnych ciekawostek medycznych, metod leczenia, operacji, sekcji, itp.
Ciekawie odmalowano klimat zatęchłych przedmieść - i dla kontrastu, ale nie mniej ciekawie, bale i rauty, fraki i balowe suknie.

Reszta już nie jest dobra.
Liczne inspiracje innymi literackimi historiami literackimi wcale nie podnoszą walorów powieści, a jedynie rozdmuchują ją do granic możliwości. Czegóż tam nie ma! Kobiety przebierające się za mężczyzn, rodzina uczulona na światło słoneczne, romans ubogiej sieroty z arystokratycznym młodzieńcem, tajemnicza postać w woskowej masce, zaginiona siostra bliźniaczka i jeszcze garść innych motywów.

Słabizny fabularne walą po oczach. Autorka często idzie na skróty, nie przejmując się logiką czy realiami. Sierota wychowana w klasztorze wysłana jest na studia staraniem jednej z zakonnic, ale skąd zakonnica bierze na to środki, nie ma najmniejsze wzmianki. Gdzieś w połowie książki autorka nagle orientuje się, że ta kwestia leży, więc szybciutko produkuje list od tej zakonnicy z nader mętnym i niewiarygodnym wyjaśnieniem zabezpieczenia finansowego Róży.

Kwestia mieszkaniowa studentki jest tak samo paradna. Dziewczę ma pokoik w klasztorze, niby w nieużywanej przez siostrzyczki części, ale jednak w klasztorze! Tymczasem odwiedzają ją w pokoju i kobiety, i mężczyźni, o porach dnia (i nocy) dość dowolnych, ze swobodą i bez przeszkód. Jedna nagana matki przełożonej wypada dość blado.

Inna rzecz to te namiętności i drżenia wszędzie, gdzie tylko pojawia się ukochany Róży (jeden bądź drugi):

"[...] poczułam namiętny dotyk jego ust, które zmiażdżyły moje w pocałunku. Czułam, jak gorąca fala zalewa mnie od środka, wypełniając po brzegi szczęściem". [1]

"Na dłoni poczułam muśnięcie jego ciepłych delikatnych ust, co wprawiło mnie w lekkie drżenie". [2]

"[...] niespodziewanie zbliżył swoją twarz i złożył na moich wargach namiętny i gorący pocałunek. Zamknęłam oczy, a fala rozkoszy zalała całe moje ciało". [3]

Można jednak uznać, że jak się chce pisać drugą "Trędowatą", to tak trzeba bohaterką emocjonalnie miotać, bo inaczej nie będzie się liczyć. Taka konwencja i tyle.
Ale zwrotów typu:

"Nie było końca uściskom i łzom wzruszenia".[4]

nie wybaczam. Tak samo jak tego:

"[...] dodał, patrząc mi głęboko w oczy i składając gorący pocałunek na mojej dłoni, a jego zarost delikatnie podrapał moją skórę".[5]

Mi, mojej, jego, bla bla, no jak tak można?

Jest to więc powieść wyraźnie stylizowana na romans z epoki, gęsty od westchnień i napuchnięty mnogością wątków. Nie skreślam autorki, ale sporo pracy przed nią. Mocno zalecam ostrzejsze nożyczki redaktora, tu z pewnością mniej znaczyłoby lepiej.

Książka przeczytana w ramach współpracy Śląskich Blogerów Książkowych z wydawnictwem Lira.

[1] "Różany eter" Julia Gambrot, Wydawnictwo Lira, Warszawa, 2019, s. 84
[2] Tamże, s. 142
[3] Tamże, s. 147
[4] Tamże, s. 538
[5] Tamże, s. 46