"Miłość w czasach zagłady" Hanni Münzer

 Oto dzieje pewnej niemieckiej rodziny, właściwie niemiecko-żydowskiej rodziny.
 Młoda Amerykanka Felicity, cierpiąca na syndrom odrzucenia przez matkę, staje przed problemem: oto nagle zniknęła jej matka. Jak się okazało, matka wyjechała do Europy po znalezieniu w rzeczach niedawno zmarłej babci Felicity swojej włoskiej metryki. Córka jedzie za matką do Rzymu, a na miejscu dochodzi do głosu babcia, nic nie szkodzi, że nie żyje, bo mówi poprzez pamiętnik. Babcia  o imieniu Deborah opisuje całe swoje życie, szczęśliwe dzieciństwo w Niemczech przed wojną, potem trudne czasy bez ojca (Żyda), dalej trudny związek z ojczymem nazistą. Deborah, delikatna dziewczyna, dostaje mocno w kość od życia i choć stara się jak może, by móc decydować o sobie - kiepsko jej to wychodzi. Można by przypuszczać, że dziecko, które urodzi, da jej odrobinę szczęścia, ale nie. Tak to się ciągnie, to poczucie winy i odrzucenie przechodzi z pokolenia na pokolenia, aż do Felicity...


Autorka  ładnie prowadzi narracji przez te wszystkie meandry czasowe. Od przedwojnia, czyli od małżeństwa Elizabeth i Gustawa, protoplastów rodu, rodziców Deborah,  przez burzliwe czasy w Niemczech tuż przed wojną , w końcu w trakcie drugiej wojny światowej. Jednak czytając miałam wrażenie, że to wszystko jest jakieś  lekkie. Te same czasy opisane przez Falladę w "Każdy umiera w samotności" czy Eltona w "Dwóch braciach" robią o wiele większe wrażenie. Natomiast Hanni Münzer jakby nieco ślizgała się po wierzchu, nie drążąc głębiej prawdy historycznej. Ba, od razu widać, co było celem napisanie tej powieści: wydać książkę obyczajową, wplatając w nią dla urozmaicenia postacie znane z historii, jak Hitler czy Eichmann.
Wplatanie było dość zręczne, póki autorka trzymała się terytorium Niemiec. Gdy jej bohaterka przewędrowała do Polski - było źle.

Może jestem przewrażliwiona, ale zobaczcie sami: gdy główna bohaterka trafia do mieszkania konspiratorów, szef oddziału podziemnego wita ją słowami "Napijesz się czegoś? Mamy wodę, wino, a nawet niemiecką kawę."Serio? Brwi mi podjechały na pół czoła.  Potem:

"[...] za jego plecami przydreptała maleńka staruszka w długiej czarnej sukni. Postawiła na stole tacę z dzbanem wina i trzema szklankami, uśmiechnęła się do Debory bezzębnymi ustami i zniknęła jak duch." [1]

Serio? Nie pomyliła się autorce Polska z Italią?

A gdy młody konspirator oderwie się już od swojej młodej przyjaciółki, wtedy ma do przepracowania tyle spraw!

"Musiał obmyślić plan odbicia Justyny, zorganizować atak na konwój z zaopatrzeniem, powielić wiadomości, które tego dnia otrzymał z Warszawy, i wreszcie przerzucić do getta przeszmuglowaną broń i żywność. No i rozejrzeć się za nową kryjówką dla Józefa i Jana.[...] Wieczorem czekało go jeszcze trudne spotkanie z przedstawicielami polskiej partyzantki. Od miesięcy starał się skoordynować działania żydowskiego i polskiego ruchu oporu, by w ten sposób nadać ich akcjom większy rozmach, lecz obie grupy wciąż niechętnym okiem patrzyły na ewentualną współpracę." [2]

Zdaje mi się, że autorka czego się dowiedziała o podziemiu w Krakowie, to upchała do tej jednej postaci, nie dbając o to, że nieprawdopodobnym jest, by jedna osoba zajmowała się tym wszystkim, ot, choćby ze względów bezpieczeństwa. Zresztą, ta sama zapracowana osoba już następnego dnia spotyka się z Deborą, po czym na całe pięć dni znikają dla świata. Furda konspira, furda getto, furda okupacja, trzeba się nasycić sobą...

Co do całości książki, to jest to saga rodzinna zgrabnie wymieszana z wątkiem holocaustu, całkiem nieźle osadzona w realiach wojennych, doprawiona sporą dawką seksu  i przemocy (och, to się sprzedaje). Miejscami nieco zbyt patetyczny język nieco odpycha, na szczęście fabuła jest na tyle interesująca, że to się czyta.

Pokuszę się o stwierdzenie, że to miała być poczytna książka - i jest. Jest miłość, śmierć, przemoc, seks, wojna - same chwytliwe tematy. Autorka poległa na szczegółach, ale ja świeżo jestem po lekturze doskonałej Cherezińskiej i wyczulone mam oko na niuanse. Zgrzytały mi więc potężnie. Na szczęście nie było tego dużo.

---
[1] "Miłość w czasach zagłady" Hanni Münzer, przełożył Łukasz Kuć, Insignis Media, Kraków, 2016, s.364
[2]  Tamże, s. 372