Jak nie należy robić okładek - na przykładzie "Cyklu barokowego" Stephensona

O Nealu Stephensonie słyszałam dużo dobrego, toteż kiedy trafiała się okazja i jego książki same trafiały mi w ręce, cieszyłam się i przygarniałam. Tym sposobem skompletowałam dwa tomy "Zamętu" oraz trzy tomy "Ustroju świata".

Oto fotka pięciu tomów. Przyjrzyjcie się.

Tak,  jeśli chodzi o "Ustrój świata", środkowy tom ma na grzbiecie odwrócony tytuł. Co myślę na ten temat, nie będę pisać, ale pewnie się domyślacie.



Potem przyjrzałam się dokładniej okładkom, bo coś mi w niej nie grało i zaczęłam się zastanawiać, co - w końcu na to wpadłam. Litery.

Pierwsze litery imienia i nazwiska, pierwsza litera tytułu oraz druga i trzecia litera w słowie "Tom"  - to wszystko jest wydrukowane czcionką opartą luźno na stylu Copperplate. Pozostałe litery są pisane krojem przypominającym nieco uncjałę, nieco rzymską kapitałę.

Różnica polega na tym, że Copperplate piszemy za pomocą stalówki ostro zakończonej, która przy nieco silniejszym nacisku rozchyla skrzydełka stalówki i daje grubszą linię. Do tego pismo to mocno przechyla się w prawo.

Pozostałe litery są proste (na baczność), a do tego ich kształt sugeruje użycie stalówki ściętej, która daje różnej grubości pismo w zależności od kierunku pisania.

Połączenie jednego z drugim wydaje mi się kompletnie chybionym pomysłem. To ze sobą nie gra! Nie współpracuje, zgrzyta jak diabli! Harmonia całości gdzieś sobie poszła, siarczyście spluwając na odchodne. Zaczęłam się zastanawiać, jaki cel przyświecał autorowi okładki, gdy projektował te napisy. Wymyśliłam, że może chciał po prostu uzyskać efekt inicjału znanego ze średniowiecznych ksiąg.  Dlatego zamieścił ozdobne pierwsze litery, z zawijasami i zakrętasami, do reszty używając liter prostszych i spokojniejszych.  Ale wtedy wzrok mój padł na słowo "Tom", gdzie cały ten zamysł został postawiony na głowie.

Może projektant miał za zadanie stworzyć okładki do "Cyklu barokowego", a barok, wiadomo, był kiedyś tam, dawno. Toteż wyszukał on możliwie staro i klasycznie wyglądające czcionki, użył ich bez ładu i składu, projekt w wydawnictwie przeszedł akceptację i finito.

A Wydawnictwo MAG puściło okładki do druku.

Teraz patrzę na nie i prawdę mówiąc, odechciewa mi się czytania...

Na koniec cytat z książki Stefana Bernacińskiego "Liternictwo", wydanej w Warszawie w 1978 roku,.

"Wyróżniając jakąś część tekstu robimy to w ten sposób, aby nasz zamysł był jednoznaczny dla obserwatora. Przykładowo - wyróżniając słowo, czy całe zdanie, przez zastosowanie większych liter należy je powiększyć w taki sposób, aby powstała między nimi a pozostałymi wyraźna różnica. Przy wyróżnianiu części tekstu przez zmianę kroju pisma konieczne jest zachowanie jedności stylowej. Z tego powodu można mieszać wszystkie pisma należące do jednego stylu, względnie na nim wzorowane [...]. Pisma stylowo sobie obce wykluczają się wzajemnie np. pisma renesansowe i klasycystyczne. Nie wolno również łączyć ze sobą pism, których kształty zostały określone przez różne techniki. [...] Rodzaj wyróżnienia jest zawsze zależny od przeznaczenia tekstu i od sąsiadujących z nim form".

Doskonałe podsumowanie.

P.S. Cytat odszukany i podrzucony mi przez koleżankę z forumopiorach.net, Maysę (dziękuję!). Dziękuję też traumeelowi z tego samego forum za cenne spostrzeżenia.