"Profesor Andrews" Dominik Szcześniak, Grzegorz Pawlak, na podstawie opowiadania Olgi Tokarczuk

Dziś będzie więcej ględzenia okołoksiążkowego niż o samej książce, właściwie komiksie. Niektóre książki obrastają bowiem w legendę, no, może za duże słowo, legendkę - od momentu kupienia.

W "Profesora..." zaopatrzyłam się na Komiksowej Warszawie 2016, skuszona (jakżeby inaczej) podtytułem "Na podstawie opowiadania Olgi Tokarczuk". Nie jestem ogromną fanką jej powieści, "Księgi Jakubowe" wciąż leżą na półce i czekają, ale lubię, gdy w literaturze jedna pozycja wynika z drugiej. A że na komiksową adaptację "Anny In w grobowcach świata" muszę jeszcze poczekać, "Profesor Andrews" znalazł się w odpowiednim miejscu w odpowiednim czasie.

Jakże żałowałam, że po targowej sobocie w Warszawie, gdy już rozprostowywałam nogi w knajpie,  miałam komiks zbyt daleko od siebie, by ją podsunąć do podpisu pani Tokarczuk! Tak się bowiem złożyło, że w lokalu, do którego udaliśmy się wieczorem (wybraliśmy "Wrzenie świata" na Gałczyńskiego, nie mogąc się odczepić od książkowych klimatów) wybrała się też Olga Tokarczuk, zaraz po swoim spotkaniu autorskim w pobliskim Domu Kultury. Miałam przyjemność zamienić z nią kilka słów, a  z braku książki autograf dostałam w notatniku.

Komiks wzięłam na wakacje do przeczytania, a wcześniej udało mi się pożyczyć w lokalnej bibliotece zbiór opowiadań, w którym znalazł się właśnie tekst "Profesor Andrews w Warszawie".

Treść komiksu jest dosłowną adaptacją opowiadania, bez odstępstw i wariacji. Profesor Andrews przyleciał do Warszawy w zimny, grudniowy dzień. Czekali na niego pracownicy instytutu naukowego, zawieźli do mieszkania przygotowanego specjalnie na tę okazję (dlaczego nie hotel?), obiecali zainterweniować w sprawie zagubionego bagażu, omówili plan zajęć na najbliższe dni, po czym odjechali.

Następnym dniem była niedziela. Ta grudniowa niedziela, pamiętacie ją? Ja pamiętam jak przez mgłę, miałam kilka lat i mocno dopominałam się o Teleranek, nie mogąc pojąć, jak to możliwe, że z powodu jakiegoś idiotycznego stanu wojennego odwołano Teleranek.

Profesor, dorosły, wykształcony człowiek, nagle znajduje się w pustce. Jego znajomi nie przyjechali, telefon nie działa, bagaż się nie pojawił, ulice wyludniły się nienaturalnie, a bariera językowa okazała się prawie nieprzenikniona. Wędrówka naukowca po Warszawie to wybitnie surrealistyczne doznanie. Choinki na ramionach przechodniów, kolejka po żywe ryby, w końcu wizyta u gościnnego Polaka - to wszystko jest jak jeden, długi sen.

W komiksie ciekawe jest to, że autorzy pokazują sytuację, ale jej nie interpretują. To czytelnik ma się domyślić, co przeżywa profesor. Spróbowałam wczuć się w rolę bohatera - ogromnie mnie to przygnębiło. Ledwie 30 stron, a samotności tam tyle, że ledwie się na tych kartkach zmieściła.
W opowiadaniu jest nieco inaczej, tam punkt widzenia naukowca jest szczegółowo przedstawiony. Jakżeby inaczej zresztą.

Źródło: komiks.gildia.pl

Rysunkowo komiks jest bardzo skoncentrowany. Pawlak rysuje całostronicowe plansze, nakładając na to małe, szczegółowe kadry, starając się upakować dużo informacji na stronie. Czarno-białe rysunki zawierają (jak na moje oko) więcej czarnego niż białego koloru, determinując przez to klimat całości. Bardzo to wszystko spójne i na miejscu. Plansza z okiem karpia zaś  - mistrzowsko nastrojowa. O jejku.

Komiks trafia do bardzo lubianej przeze mnie kategorii "książki o książkach", a ja teraz czekam na "Annę In" w wydaniu graficznym.


"Profesor Andrews" scenariusz Dominik Szcześniak, rysunek Grzegorz Pawlak, na podstawie opowiadania Olgi Tokarczuk, Wydawnictwo Komiksowe 2015.