"Czystopis" Siergiej Łukjanienko (o matko)

Uwaga, jeśli ktoś ma dopiero w planach zapoznanie się z dylogią Łukjanienki, to niech lepiej nie czyta poniższego, bo nie pilnuję spoilerów, elementów istotnych dla rozwoju treści i tak dalej. A to z bardzo prostego powodu: napisanie czegokolwiek o tej książce jest dla mnie bardzo trudne.

Dalsze losy Kiryła, znanego mi z "Brudnopisu" celnika pomiędzy światami, zbuntowanego uciekiniera - są tak straszliwie nudne, że kompletnie mnie nie zainteresowały.
Miota się ten biedny Kirył to tu, to tam, czasem włącza mu się funkcyjny "cyfral"*, czasem polega tylko na własnym sprycie. Najpierw ucieka przed ścigającymi go funkcyjnymi, potem sam zaczyna szukać - ale czego? Jądra ciemności, siedziby zła? I czy znajdzie?
Do licha, nie wiem, chociaż książkę, okropnie ziewając, doczytałam do końca.

Mogłam sobie darować.

Dorzucam malutki plusik za rosyjskie klimaty.

* - "cyfral" grzędowiczowski, oczywiście.

"Brudnopis" Siergiej Łukjanienko

- Gdybym był braćmi Strugackimi - zaczął - to wymyśliłbym... wymyśliłbym, że jest pan człowiekiem niepotrzebnym, nikczemnym... Przepraszam pana bardzo, ja tylko tak dla przykładu.
- To nic, niech pan mówi dalej - poprosiłem.
- I oto samo życie, sama rzeczywistość zaczęła pana usuwać ze świata. Stopniowo zacierają się pańskie ślady: najpierw dokumenty, potem wspomnienia przypadkowych znajomych, potem wspomnienia przyjaciół i krewnych. A skończyłoby się to... - Zawahał się, a potem skinął głową. - Skończyłoby się tym, że stałby się zapomnianym przez wszystkich widmem. Mniej więcej.
- Dziękuję - powiedziałem, czując dziwną suchość w ustach. - A jakieś inne warianty?
- Oczywiście! - zawołał radośnie Mielnikow. - Gdybym był Głobaczowem, wymyśliłbym, że Ziemię atakują kosmici. W ten właśnie sprytny sposób przygotowują sobie placówkę: usuwają człowieka z życia, usuwają pamięć o nim, zamieniają papierki i pańskie miejsce zajmuje agent wrogiej cywilizacji. Wszystko skończyłoby się tym, że my, Ziemianie, zaczęlibyśmy z nimi walczyć, wdarlibyśmy się na ich planetę i dali im łupnia.
Ta wersja brzmiała bardziej optymistycznie, ale nie bardzo wierzyłem we własne możliwości zastraszenia kosmicznych najeźdźców.
- Gdybym nazywał się Zarow - kontynuował Mielnikow - to byłby pan małym chłopcem albo naiwnym młodzieńcem i w ten sposób obca cywilizacja testowałaby pańską odporność. Ta cywilizacja nie byłaby tak wredna jak u Głobaczowa, ale również mało sympatyczna. Zmężniałby pan, zahartował się w walce, dał wszystkim łupnia i przy okazji zyskał wszechpotęgę, ale zrezygnował z niej z niewiadomych powodów.
- No, tu już mój wiek mnie ogranicza - powiedziałem. - A dalej?
- Gdybym nazywał się Welesow - rzekł w zadumie Mielnikow - to w ten sposób przygotowałby się pan do przejścia do innego świata: z którego przybył pan w niemowlęctwie. Byłby to świat pełen różnych bogów, potworów i magów. Pan byłby pewnie bogiem albo bohaterem i...
- Dałbym wszystkim łupnia - domyśliłem się. - I zajął należne mi miejsce.
- Tak jest. Ale potem doszedłby pan do wniosku, że istnieją jeszcze więksi bogowie, i zacząłby pan z nimi walczyć.
- A jakieś inne wyjście? - zapytał Kotia. Zdaje się, że lubił fantastykę, dlatego uśmiechał się zadowolony, patrząc na Mielnikowa.
- Gdybym nazywał się Ochotnikow, niczego bym nie wyjaśniał. - Mielnikow uśmiechnął się złośliwie. - Obrywałby pan od wszystkich, którzy tylko mieliby ochotę panu przyłożyć. Długo by pan cierpiał, aż w końcu zrozumiałby, że trzeba zacząć życie od czystej karty. Zacząłby pan od początku zdobywać wszystko w życiu, na nowo zdobywalby pan miłość kobiety, która o panu zapomniała.
- Nie bardzo mi się to podoba - przyznałem.
Kotia zachichotał.
- Gdybym nazywał się Czudow - Mielnikow zmrużył oczy - to byłby pan macho. Inteligentem o wnikliwej znajomości otoczenia i z manierami sierżanta. Zła dziewczyna wylałaby na pana zawartość nocnika, gliniarze długo biliby pana pałkami, ale pańska siła ducha przezwyciężyłaby wszystko.
Kotia parsknął śmiechem.
- Gdybym był małżeństwem Inoczenko... - Mielnikow zastanawiał się chwilę - ...to podobne rzeczy działyby się z ludźmi regularnie, wszyscy by na nie czekali i przygotowywali się do nich. Ale najprawdopodobniej byłby pan wtedy dziewczynką albo młodą dziewczyną. Wszystko skończyłoby się smutno, ale optymistycznie.
Kotia rżał na cały głos. Mimo woli uśmiechnąłem się.
- Gdybym był młodym i ambitnym autorem Wasią Pupkinem, to pobawiłbym się z religią - kontynuował Mielnikow. - Na przykład, uczyniłbym z pana współczenego Hioba, którego Bóg doświadcza, zasypując do nieszczęściami. Będąc na pana miejscu, spodziewałbym się jeszcze problemów ze zdrowiem, milicją i światem przestępczym.
- To również mi się nie podoba.
- Gdybym nazywał się Dromow, to epidemia usuwania ludzi z rzeczywistości rozpoczęłaby się nagle i na całym świecie. Pan pracowałby w służbach specjalnych i badał tę sprawę, dopóki z panem nie zaczęłoby się dziać to samo. Jakieś wyjaśnienie jednak bym przedstawił, ale niezbyt przekonujące, bo nie o wyjaśnienia tu chodzi.

---
Ukłon w stronę znanych (również w Polsce) rosyjskich pisarzy fantastów: Nika Pierumowa, Olega Diwowa, Aleksandra Gromowa, Wiaczesława Rybakowa, Wasilija Gołowaczowa, małżeństwa Diaczenko, a nawet samego Łukjanienki.

"Brudnopis" Siergiej Łukjanienko

Książka zaczyna się strasznie. Pomysł, by główny bohater, Kirył Maksimow, stawał się powoli, acz nieubłaganie "niewidzialnym" w społeczeństwie jest koszmarny. Bo pomyślcie sami: nagle wasze mieszkanie nie jest wasze, w pracy o was nie słyszeli, a przyjaciele i rodzina powoli, ale nieubłaganie o was zapominają. Zostajecie sami, bez dachu nad głową, bez pieniędzy, bez żadnego wsparcia. Brrr - otrząsnęłam się ze zgrozą, gdy całość implikacji takiego stanu rzeczy zaczęła do mnie docierać. Trzeba więc przyznać, że Łukjanienko zaczął z grubej rury. Ta część powieści, nieco psychologiczna, najbardziej mi się podobała, co nie znaczy, że potem jest gorzej - jest inaczej. Bo potem zaczyna się uczciwe, klasyczne s-f, czyli inne światy, obok tego naszego, który uznajemy za jedyny i jedynie słuszny. Łukjanienko podchodzi do zagadnienia innych światów w sposób typowy dla rosyjskiej fantastyki, prosty, trochę siermiężny, bardzo podobny do podejścia Bułyczowa, a właściwie Guslarczyków, bez nadęcia, jakby to nie było nic nadzwyczajnego. Kosmici? Aaa, dobrze, niech wejdą. Niestety, w mojej opinii autor przeszarżował pod koniec powieści. Przyspieszył i zawikłał akcję prawie do granic mojej percepcji (a może ja za szybko czytam po prostu?), za to ma minus. Ale i tak całość bardzo dobra.

Szaleństwo ma w sobie pewien urok. Wyjść z domu po chleb i wyjechać do innego miasta, poznać rano dziewczynę i wieczorem wziąć z nią ślub, zdecydowanym ruchem otworzyć drzwi do ciemnego pokoju, z którego dobiegają podejrzane dźwięki, wejść do klatki hipopotama i poklepać go po tłustym zadzie, pojechać do Tajlandii i uprawiać seks bez prezerwatywy, przyjąć propozycję tajemniczego nie znajomego i podpisać się krwią na czystej kartce papieru. Jednym słowem, rzucenie się na złamanie karku ku przygodzie to bardzo kusząca wizja.