"Żuk w mrowisku" Strugaccy (wciąż was kocham, panowie)

Wysłuchałam z prawdziwą przyjemnością drugiej części przygód Maksyma, wcześniej Rościsławskiego, teraz Kramerera. Stare dobre rosyjskie s-f, teraz już takich nie piszą!

Maksym nie jest już młodzieniaszkiem, ma ok 45 lat, pracuje cały czas w KOMKON-ie 2, jego szefem jest znany nam już z "Przenicowanego świata"  Wędrowiec, czyli Rudolf Sikorski. Maksym zwraca się do niego per Ekscelencjo - no i słusznie, mianem Wędrowców określa się bowiem kogoś jeszcze i mogłoby się mylić.
Zaczyna się od tego, że Maksym dostaje zadanie do wykonania. Ma odnaleźć Progresora (to ktoś w rodzaju specjalisty od kontaktów międzygatunkowych, który jednocześnie ma za zadanie przyspieszać rozwój tych bardziej zacofanych gatunków, takie wyciąganie za uszy i równanie do szeregu), Lwa Abałkina, który w tajemniczych okolicznościach wrócił na Ziemię z aktualnej wyprawy i zniknął. Przy czym Ekscelencja powodów szukania Abałkina nie podaje, ot, znaleźć go, zlokalizować i koniec. Maksym znakomicie wywiązuje się z polecenia, ale podczas śledztwa natyka się na fakty, które dają mu sporo do myślenia, kim jest Abałkin, dlaczego jest poszukiwany, dlaczego się ukrywa - same pytania!
W końcu Rudolf Sikorski musi na nie odpowiedzieć, choćby dlatego, że przez to może zdjąć z siebie część ciężaru spoczywającego na jego barkach od czterdziestu lat.
Co wtedy się stało, te czterdzieści lat temu? Ludzie znaleźli na peryferyjnej planecie coś w rodzaju inkubatora z ludzkimi zarodkami. Zanim Rada Światowa, zdezorientowana, przejęta i przerażona tym odkryciem, zdążyła coś zdecydować, inkubator zaktywował się i embriony zaczęły dojrzewać. Problem polegał na tym, że zarodki niby ludzkie, ale zostawione nie przez ludzi, a przez bliżej nieznaną rasę pozaziemską, których przedstawicieli nazwano Wędrowcami. Nic właściwie na ich temat nie wiadomo, oprócz tego, że na jednej z planet poznanych przez ludzi przeprowadzili coś w rodzaju ewekuacji. Albo eksterminacji. Nie wiadomo. Dlatego sprawa inkubatora i zarodków była tak problematyczna.
Wróćmy jednak do Kramerera i jego poszukiwań. Dowiaduje się on, że poszukiwany przez niego Progresor jest jakoś związany z wydarzeniami sprzed lat i dlatego niebezpieczny...

Atmosfera w książce jest cudowna. Ciężka i klaustrofobiczna, pełna niedopowiedzeń i tajemnic. Uwielbiam taką.
Znakomite są sceny wędrówki Abałkina po planecie Nadzieja i poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, co stało się z jej mieszkańcami- ewakuacja czy eksterminacja. Świetnie zarysowano postać Głowana (przedstawiciel kynoidalnej inteligentnej rasy z planety Saraksz), towarzysza Lwa. Progresor widzi różne rzeczy, wycinki rzeczywistości, a nic nie rozumie, nie potrafi poskładać tego w sensowną całość. Stara się pojąć, a wciąż jakiś element wymyka się rozumieniu. To moim zdaniem najlepsze fragmenty w książce.
Wszędzie są pytania, same pytania i poszukiwanie odpowiedzi. Abałkin poszukuje prawdy o Wędrowcach. Kramerer poszukuje prawdy o Abałkinie. Czytelnik poszukuje prawdy o wszystkim, co powyżej. Część dostaje, część musi sobie dopowiedzieć, bardzo to lubię w książkach.

Czy już pisałam, że kocham panów Strugackim? ;)

Ocena: 5,5/6.

P.S. Jeszcze chciałam sobie popisać o zarodkach w książce w kontekście dyskusji o in vitro, ale to może już daruję. ;)